De beste boeken van 2021
Het eerste boek van 2022 is al weer gelezen, maar voordat we echt van start gaan met dit nieuwe boekenjaar is het tijd voor een korte terugblik op het afgelopen jaar.
In 2021 heb ik 45 boeken gelezen. Over 13 daarvan heb ik een recensie geschreven. Daarnaast heb ik zes schrijversinterviews voor Tzum gemaakt en één artikel over Roemenië voor Donau. Dit jaar las ik voor het eerst werk van onder meer Merijn de Boer, Sigrid Nunez, Jeroen Brouwers en Susan Sontag. Ook schreef ik voor de eerste keer een recensie over twee dichtbundels waar ik enthousiast over was. Een aantal van de mooiste boeken die ik in 2021 las kwamen hier al een keer langs: Kindertijd van Tove Ditlevsen, De tijgerkat van Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Hartenvrouw van Iulian Ciocan en de biografie van Philip Roth. Toch bleven mijn drie favorieten van het afgelopen jaar nog onbesproken op deze plek. Daarom hieronder een korte, maar hopelijk enthousiasmerende toelichting op mijn top drie van 2021. In willekeurige volgorde.
Irene Vallejo – Papyrus
Een wervelende geschiedenis van het boek, van de Klassieke Oudheid tot nu. Vallejo heeft vele eeuwen aan kennis en boekenliefde samengesmeed tot één meeslepend geheel. Als lezer krijg je niet alleen de ene na de andere interessante wetenswaardigheid mee, ook heeft de schrijfster op ingenieuze wijze haar eigen leven door het verhaal heen geweven. Dat houdt het persoonlijk en herkenbaar. Lang waren boeken alleen voor de elite weggelegd, nu kunnen wij allemaal van een boek als Papyrus genieten. Een bemoedigende gedachte!
Aimée de Jongh – Dagen van zand
Van Aimée de Jongh las ik twee jaar geleden met veel plezier Taxi en De terugkeer van de wespendief. Haar nieuwste graphic novel Dagen van zand keek ik reikhalzend naar uit. De Jongh had al aangekondigd dat ze zou gaan schrijven over de Dust Bowl in de jaren ’30, het gebied in de VS dat in die tijd geplaagd werd door verwoestende stormen van stof en zand. Mijn verwachtingen waren hooggespannen, maar dat ze hier zo’n indrukwekkend werk van heeft weten te maken had ik niet durven hopen. De historische context voor de door zand, stof en droogte geplaagde boerenfamilies schetst De Jongh op indringende, documentaire wijze. Erdoorheen weeft ze het verhaal van de jonge fotograaf John die in opdracht van de overheid naar de Dust Bowl wordt gestuurd om de dramatische leefomstandigheden van de bewoners vast te leggen. Van zijn enthousiasme aan het begin van zijn expeditie blijft na een tijd weinig meer over. Het zand verstikt alles en hij zal tot grotere, duistere inzichten moeten komen. Dagen van zand werd gelijk een grote internationale hit en dat snap ik volkomen.
Barbara Stok – De filosoof de hond en de bruiloft
Ook de fans van Barbara Stok hebben lang moeten wachten, maar ook hier is het geduld ruimschoots beloond. Na het internationaal succesvolle Vincent en haar laatste autobiografische strip Toch een geluk vertelde Stok dat ze in haar nieuwe boek het verhaal zou vertellen van een filosofe uit de Griekse Oudheid. Dit werd Hipparchia, een van de eerste vrouwen die filosoof werd. Op haar geheel eigen wijze neemt Stok ons mee naar het Griekenland in de vierde eeuw voor Christus. Hipparchia reist naar Athene om uitgehuwelijkt te worden aan de zoon van een vooraanstaande familie. Ze is een eigenwijs, nieuwsgierig type en, zeer tegen het zere been van de mannen om haar heen, bevraagt ze van alles en nog wat. Ze ontmoet de filosoof Crates, een stoïcijn die als een zwerver leeft. Zijn minimalistische levensstijl en zijn afkeer van de maatschappelijke rangen en standen, normen en waarden, brengen Hipparchia ernstig aan het twijfelen over de keuzes in haar leven. Het leuke is, waar Stok in haar eerdere autobiografische strips zichzelf vragen stelde als ‘Leef ik wel juist?’ en ‘Wat is het belangrijkste in het leven?’, kruipt ze in De filosoof de hond en de bruiloft in het hoofd van een vrouw die zichzelf 2300 jaar geleden al dat soort vragen stelde. Stok laat hiermee niet alleen zien dat dit soort levensvragen van alle tijden zijn, maar ze verschuift het perspectief ook op effectieve wijze van de beroemde mannelijke Griekse filosofen naar dat van een vrouw die in dezelfde tijd leefde en werkte. Stoks kleurrijke, levendige tekeningen zijn weer een genot om naar te kijken en met het aanstekelijke verhaal van Hipparchia laat ze zien waar het uiteindelijk écht om draait in het leven.
Irene Vallejo – Papyrus
Meulenhoff, 2021
Oorspronkelijke titel El infinito en un junco, 2019
Vertaald uit het Spaans door Adri Boon
536 pagina’s
Aimée de Jongh – Dagen van zand
Scratch Books, 2021
288 pagina’s
Barbara Stok – De filosoof de hond en de bruiloft
Nijgh & Van Ditmar, 2021
296 pagina’s
